نوشته سید طاهر صباحی

این کار نه برش چوب دارد، نه اره و نه تیغ. نام این هنر را "معرق فرش" گذاشته اند چون دراین کار، تکه های دستبافت هایی چون فرش بر مواد و ظروف دیگری تلفیق می گردد. سابقه این هنر به دهه هشتاد برمی گردد. مواد اولیه ای که یک معرق کار فرش نیاز دارد، فرش، جاجیم، گلیم،قیچی، چسب چوب،چسب آهن، انبردست،سوزن و پشم مرینوس است.

گبه ها عموما از جمله بافته هایی هستند که عشایر به صورت ذهنی می بافند. طرح ها و نقوش گبه ها اگرچه ذهنی است هر کدام از آنها معنای خاصی را القا می نماید

در این مقاله به معرفی طرح و نقش لچک ترنج فرش با استفاده ازتصاویری از لچک و ترنج در فرش دستباف به صورت کاربردی می پردازیم.لچک در لغت به معنی گوشه است و معنای لغوی ترنج،میوه بالنگ.

مرمت لزوما رفوگری فرش نیست ولی عملیاتی که به نوعی در تکمیل و یا رفع نواقص فرش انجام می شود زیر پوشش رفوگری قرار می گیرد. رفوگری کاری است که معمولا نیازمند تجربه و مهارت خاصی است و افرادی که اقدام به این کار می کنند باید دارای سابقه طولانی در بافت، رنگرزی، شناخت رنگ و مواد اولیه فرش باشند.

برای نقشه بندی دو نوع کار لازم است. ابتدا، محاسبه طول و عرض فرش و تعیین شمار چله هایی که در این عرض باید کشیده شود ضروری است، سپس باید کاغذ شطرنجی برای طراحی فرش تهیه شود. این کاغذ جدول بندی شده و هر مربع آن به ده خانه طولی و ده خانه عرضی تقسیم می شود که هر مربع کوچک علامت یک گره است

کلیه ی فرشهای گره دار (پرزدار) پس از اتمام بافت و یا هنگام بافت پرداخت یا روگیری می شوند. به عبارت دیگر اضافی پرز گره ها قیچی و ارتفاع آنها متناسب رجشمار فرش، کوتاه می شوند. بافندگان مناطق مختلف کشور برحسب شیوه ها و سنت های قالیبافی خود به دو طریق نسبت به پرداخت فرش اقدام می نمایند

رنگ گیاهی بعد از مدتی، اثر پختگی دلپذیری در بافت قالی می یابد و در برابر تأثیر تدریجی نور، سایش و شست و شو، خامی و تیرگی خود را از دست می دهد.

از پشم برای خامه فرش استفاده می شود. بهترین خامه های فرش پشم هایی است که در بهار از گوسفند زنده می چینند. پشم دباغی، یعنی استفاده از پشم گوسفند مرده ای که به وسیله عملیات شیمیایی از پوست جدا می شود و برای قالی بافی مناسب نیست.

فرش ایران عمری به درازی تاریخ هنر و فرهنگ ایرانی دارد. شناخت جهانیان از قالی ایران و ستودن آن، ناشی از تلاش و شوریدگی مردمانی است که ذوق هنری را با جاذبه های پر رمز و راز هنر ملی درآمیختند.